[Maciek Krawczyk]

TERMINOLOGIA UŻYWANA PRZY WYSTAWIANIU ROŚLIN NA WYSTAWACH:

樹種 - Jushu – nazwa rośliny.

樹形 - Jukei – styl rośliny.

樹鉢 - Jubachi – styl donicy ( tu się podaje miejsce produkcji oraz styl albo cechę charakterystyczną klasyfikującą daną donicę).



METODA OFICJALNEGO ZAPISU CHARAKTERYSTYKI DONICY:

1. Jeśli donica jest nieglazurowana, to podaje się kolor i rodzaj gliny, natomiast jeśli jest glazurowana to na pierwszym miejscu podaje się typ koloru glazury, bądź jej odcień.

2. Charakterystyka i forma krawędzi donicy (narożników).

3. Kształt frontu donicy i charakterystyka zdobień frontu.

4. Charakterystyka dekoracji nóżek donicy i ich liczba.

5. Kształt donicy.



鉢穴 – Hachi ana – otwory drenażowe.



KSZTAŁTY:

梅花式 - Bai ka shiki – Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt kwiatu o 5 płatkach - kwiat lotosu.



長方 - Cho hou - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt prostokąta.



楕円 - Da en – Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt owalu.



八角 – Hachi kaku(Hakkaku) - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt ośmiokąta.



陣笠型 - Jin gasa gata – Kształt donicy określany na podstawie rzutu boku donicy. Przypomina dawne bojowe nakrycia głowy Samurajów. Patrząc z góry ma kształt koła natomiast od frontu stożka ściętego.



剣大瓜式 – Ken mokkoh shiki - Kształt określany na podstawie rzutu z góry.



亀甲型 – Ki kkoh gata - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt sześciokąta o wydłużonej jednej parze boków.



切立 - Ki ttate - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Donica bez krawędzi.



古鏡型 - Ko kyou gata - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kakoyu to kształt starych japońskich luster.



小判 – Koban - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt owalu. Koban to nazwa starej japońskiej monety w kształcie owalu.



丸 - Maru - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt okręgu.



木瓜式 - Mo kkoh shik - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt pochodzi od herbu jednej z rodzin japońskich, który to wzorowany był na pigwie japońskiej- 4 płatki.



撫角 - Nade kaku - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Rogi donicy są zaokrąglone.



輪花式 – Rinka shiki - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt słonecznika.



六角 - Rokkaku - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt sześciokąta.



正角 – Shukaku - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt kwadratu.



隅入 – Sumi iri - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Rogi donicy są „wciśnięte”.



隅切- Sumi kiri - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Rogi donicy są ścięte.



太鼓胴 – Taiko doh – Kształt jest wzorowany na japońskim bębnie „Taiko”. Dodatkowo donica jest przyozdobiona „pinezkami” umieszczonymi na jej górze i dole.



短冊型 – Tanzaku gata - Kształt określany na podstawie rzutu z góry. Kształt prostokąta z jedną parą boków znacznie dłuższą niż druga. Donica dłuższa niż Cho hou.



鉄鉢型 - Teppatsu - Kształt donicy określany na podstawie rzutu boku donicy. Od góry ma kształt koła natomiast od frontu ma formę japońskich misek „Zen-souryo”. Brzegi donicy są wywinięte do środka.



内縁 – Uchi en - Kształt donicy określany na podstawie rzutu boku donicy. Brzegi donicy „wciągnięte” do środka.





GŁĘBOKOŚCI:

Asa bachi – donica płytka.

Chu buka bachi – stosunek głębokości do szerokości donicy wynosi ok. 1:4.

Fuka Bachi - stosunek głębokości do szerokości donicy wynosi ok. 1:2.

Kengai Bachi – głębokość donicy jest większa niż jej szerokość.



DEKORACJE MALOWANE:

赤絵 – Aka e:

Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana za pomocą aniliny, bezbarwnego środka, który w kontakcie z powietrzem ciemnieje (oksyduje) dając zabarwienie w odcieniach od czerwieni do brązów. Nazwa Aka-e jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.




五彩 - Go sai:

Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana 5 kolorami: czerwonym, niebieskim, żółtym, zielonym i różowym. Go sai jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.




金襴手 - Nishiki te / Kin ran te:

Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana 5 kolorami plus złota farba: czerwony, niebieski, żółty, zielony, różowy i złoty . Nishiki te jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.




染付 – Some tsuke:

Dekoracje te umieszczane są po bokach donicy. Jest to obraz lub ilustracja malowana niebieską farbą. Some tsuke jest ogólną nazwą owej techniki malowania i stosuje się ją również przy opisie innych naczyń.





DEKORACJE INNE:

鋲打 - Byo uchi - Dekoracja przypominająca pinezki (guzki), które umieszczone są na górze, na dole bądź po obu stron donicy. Jest to ogólna nazwa tego rodzaju zdobnictwa, używana również w innych dziedzinach sztuki.



胴紐- Doh himo - Dekoracja frontu donicy, pasek przechodzący przez środek donicy.



袋式 – Fukuro shiki - Dekoracja rantu donicy. Donica ma kształt worka, sakwy.



額入 - Gakuiri - Jest to dekoracja frontu donicy, czworokątna ramka.



丸縁 - Maru buchi – Dekoracja rantu donicy. Rant jest zaokrąglony.



水切 - Mizukiri – Dekoracja rantu donicy. Jest to uskok na płaszczyźnie rantu.



縄縁 - Nawa buchi – Dekoracja rantu donicy. Brzeg donicy wygląda jak pleciona lina.



帯縁 – Obi fuchi - Dekoracja rantu donicy. Brzeg donicy delikatnie wystający poza jej boki.



落款 - Rakkan – Podpis, sygnatura zwykle znajdujący się na spodzie donicy.



下紐 – Shita himo - Jest to dekoracja frontu donicy, Dekoracja frontu donicy, pasek przechodzący na dole donicy – półokrągły.



下帯 – Shita obi - Jest to dekoracja frontu donicy, Dekoracja frontu donicy, pasek przechodzący na dole donicy – kanciasty.



外縁 - Soto-en - Dekoracja rantu donicy. Brzegi donicy są „wypchnięte” na zewnątrz.





BARWY:

青交趾釉 - Ao kou chi yuu - Kolor lub barwa glazurowane. Kolor zielony i beżowo zielony.



白磁 - Haku ji - Kolor lub barwa glazurowana. Całkowicie biała porcelana lub z odcieniami szarozielonymi.



黄交趾釉 - Ki kou chi yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor mleczno żółty.



均釉 Kin yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor błękitny.



海鼠釉 - Namako yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor niebieski ze smugami.



南蛮 - Nan ban - Kolor lub barwa nieglazurowane. Donice produkowane w południowo-wschodniej części Azji. Do gliny dodawane są drobne kamyczki.



鼠色 - Nezumiiro - Kolor lub barwa nieglazurowane. Odcień szarości.



梨皮泥 – Rihi dei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Donica nakrapiana białymi bądź biało beżowymi cętkami.



瑠璃釉 – Ruri yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Kolor ciemnoniebieski.



緑泥 - Ryokudei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor zielony.



青磁 - Seiji - Kolor lazurowy, szarozielona porcelana z glinki kaolinowej. Jasnoniebieski kolor jest uzyskiwany poprzez dodanie do gliny i glazury żelaza, a następnie wypalania przy użyciu płomienia zwrotnego przy jednoczesnej redukcji dochodzącego powietrza.



紫泥 - Shi dei – Kolor lub barwa nieglazurowane. Odcień kawowy.



辰砂釉 - Shin sha yuu – Kolor lub barwa glazurowana. Kolor czerwony. Efekt ten uzyskuje się w tzw. piecach z płomieniem zwrotny. Jest to tzw. szkliwo solne, które uzyskuje się poprzez dodanie soli podczas wypału.*



白交趾 - Shiro kou chi yuu - kolor lub barwa glazurowana. Barwa mlecznobiała, kremowa.



朱泥 – Shu dei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor cynobrowy (chińska czerwień, vermilion).



蕎麦釉 - Soba yuu - Kolor lub barwa glazurowana. Barwa żółtobrązowa.



桃花泥 - Toukadei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor jasnobrązowy, brzoskwiniowy.



烏泥 – U dei - Kolor lub barwa nieglazurowane. Kolor popielaty lub ciemnoszary.




*- wiadomość nie do końca pewna.



NÓŻKI - Ashi tsuki:

段足 – Dan ashi – nóżki proste, częściowo opierające się o podłoże.



鬼面足 - Ki men ashi – nóżki ozdobione dekoracją przedstawiającą twarz złego boga.



切足 – Kiri ashi – nóżki proste, całością opierające się o podłoże.



雲足 – Kumo ashi – nóżki ozdobione dekoracją przedstawiającą chmurę (falującą, potoczystą chmurę).



猫足 – Neko ashi - nóżki przypominające łapy kota.